หน่วยที่ 2 ฐานะทางการเงิน

เนื้อหาสาระ หน่วยที่  2 เรื่อง  สมการบัญชีและงบดุล

1.  ความหมายของสินทรัพย์ และการจำแนกสินทรัพย์
2.  ความหมายของหนี้สินและการจำแนกหนี้สิน
3.  ความหมายของส่วนของเจ้าของ (ทุน)
4.  สมการบัญชี
5.  ความหมายและการจัดทำงบดุล

                สินทรัพย์  (Assets) หมายถึงทรัพยากรที่กิจการมีความเป็นเจ้าของ และพึงจะได้รับประโยชน์
เชิงเศรษฐกิจจากทรัพยากรเหล่านั้นในอนาคต โดยทรัพยากรที่มีอยู่นั้นเป็นผลจากเหตุการณ์หรือรายการค้าของกิจการที่เกิดขึ้นในอดีต การแสดงสินทรัพย์ในงบแสดงฐานะการเงินจะจัดเรียงลำดับดังนี้

              1. สินทรัพย์หมุนเวียน  (Current Assets) หมายถึง  สินทรัพย์ที่มีสภาพเป็นเงินสดหรือเปลี่ยนเป็นเงินสดได้ หรือมีไว้เพื่อใช้ในการดำเนินงานภายในระยะไม่เกิน 1 ปี หรือภายในรอบระยะเวลาการดำเนิน
งานโดยปกติ ซึ่งหมายถึง เริ่มตั้งแต่การจัดหาสินทรัพย์ต่าง ๆ มาใช้ในการให้บริการการผลิต หรือการขาย จนเรียกเก็บเงินจากลูกค้าได้
                  ตัวอย่างรายการสินทรัพย์หมุนเวียน เช่น เงินสด เงินฝากธนาคาร ตั๋วเงินรับ ลูกหนี้การค้า เงินลงทุนชั่วคราว สินค้าคงเหลือ  วัสดุสิ้นเปลือง ค่าใช้จ่ายจ่ายล่วงหน้า และรายได้ค้างรับ
            2. สินทรัพย์ไม่หมุนเวียน (Non - Current Assets)  หมายถึง สินทรัพย์ที่มีอายุการใช้งานมากกว่า 1 ปี
หรือมีไว้เพื่อใช้ในการดำเนินงานเกินกว่า 1 ปี หรือเป็นสินทรัพย์ที่มีวัตถุประสงค์ไว้เพื่อเป็นการลงทุนระยะยาว เป็นได้ทั้งสินทรัพย์ที่มีตัวตนและ ไม่มีตัวตน
                   ตัวอย่างรายการสินทรัพย์ไม่หมุนเวียน เช่น ที่ดิน อาคาร อุปกรณ์สำนักงาน เครื่องจักร รถยนต์
เครื่องตกแต่ง  เครื่องใช้สำนักงาน และเครื่องมือเครื่องใช้ เป็นต้น

 

เจอตัวอย่างกันเลยค่ะ

                ตัวอย่างที่  1         สินทรัพย์ของบุคคลธรรมดา  คือ  นางสาวราณี           ศรีสุข   มีดังนี้
                                                                เงินสด                                   170,000.-      บาท
                                                                ลูกหนี้                                    20,000.-      บาท
                                                                โทรทัศน์                                10,000.-      บาท
                                                                บ้าน                                      900,000.-      บาท
                                                                ที่ดิน                                1,500,000.-      บาท
                                                                                รวม                  2,600,000 .-     บาท

                ตัวอย่างที่  2         ตัวอย่างสินทรัพย์ของกิจการค้า เช่น  ร้านวีณาซาลอน มีดังนี้

เงินสด                                   60,000.-         บาท
ลูกหนี้                                    10,000.-         บาท
วัสดุเสริมสวย                       30,000.-         บาท
อุปกรณ์เสริมสวย             50,000.-         บาท
เครื่องตกแต่ง                      10,000.-         บาท
อาคาร                         1,500,000.-         บาท
ที่ดิน                            2,800,000.-         บาท
                รวม             4,460,000.-         บาท

                                หนี้สิน (Liabilities)  หมายถึง  ภาระผูกพันในปัจจุบันของกิจการที่มีผลทำให้กิจการต้องรับ
ผิดชอบตามสิทธิเรียกร้องที่เกิดขึ้น ซึ่งจะทำให้กิจการสูญเสียทรัพยากรเชิงเศรษฐกิจเพื่อจ่ายชำระภาระผูกพันดังกล่าว โดยภาระผูกพันนี้เป็นผลมาจากเหตุการณ์หรือรายการค้าของกิจการที่เกิดขึ้นในอดีต การรายงานหนี้สินในงบแสดงฐานะการเงินจะเรียงตามลำดับ ดังนี้

                1.  หนี้สินหมุนเวียน (Current Liabilities)  หมายถึง ภาระผูกพันที่กิจการมีกำหนดเวลาจ่ายชำระหรือคืนเงินภายในระยะเวลาไม่เกิน 1 ปี เช่น เจ้าหนี้การค้า ตั๋วเงินจ่าย ค่าใช้จ่ายค้างจ่าย และรายได้รับล่วงหน้า  เงินกู้ระยะสั้น  เป็นต้น

2.  หนี้สินไม่หมุนเวียน  (Non – Current  Liabilities)  หมายถึง ภาระผูกพันที่กิจการมีกำหนดเวลาจะต้องชำระคืนเงินเกินกว่า 1 ปี  เช่น เงินกู้ระยะยาว หุ้นกู้  เงินกู้จำนอง   เป็นต้น

                                                                                               
         
              ต่อไปนี้เป็นรายการหนี้สินของร้านวีณาซาลอน


                เจ้าหนี้                                              25,000.-         บาท
                เจ้าหนี้จำนอง                                 80,000.-                       บาท
             เงินกู้ –  ธนคารกสิกรไทยฯ         400,000.-         บาท      

                            รวม                               505,000.-         บาท

                                ส่วนของเจ้าของ (Owner’s Equity)  หมายถึง ส่วนได้เสียคงเหลือในสินทรัพย์ของกิจการหลังจากหักหนี้สินทั้งสิ้นออกแล้ว กรรมสิทธิ์ที่เจ้าของกิจการมีในสินทรัพย์ เรียกว่า สินทรัพย์สุทธิ
(สินทรัพย์ – หนี้สิน)  ส่วนของเจ้าของกิจการแบ่งได้ 3 รูปแบบ คือ

                                                       

 

                                สมการบัญชี  หมายถึง  สมการที่แสดงความสัมพันธ์ของ สินทรัพย์ หนี้สิน  และ
ส่วนของเจ้าของ (ทุน)  จะแสดงความเท่ากันของหลักการบัญชีที่ว่า

 ต่อไปนี้เป็นรายการสินทรัพย์ หนี้สินของ นางสาวราณี  ศรีสุข
                 เงินสด                                      170,000.-      บาท
                                                                ลูกหนี้                                            20,000.-      บาท
                                                                โทรทัศน์                                         10,000.-      บาท
                                                                บ้าน                                              900,000.-      บาท
                                                                ที่ดิน                                        1,500,000.-      บาท
                                                                เจ้าหนี้                                                    25,000.-       บาท
                                                        เจ้าหนี้จำนอง                                       80,000.-       บาท

                จากข้อมูลข้างต้น สามารถคำนวณหาส่วนของเจ้าของ (ทุน) ของนางสาวราณี ศรีสุข โดยอาศัยสมการบัญชีได้ดังนี้

Œ         คำนวณหาสินทรัพย์
                                        เงินสด                                      170,000.-      บาท
                                        ลูกหนี้                                            20,000.-      บาท
                                        โทรทัศน์                                         10,000.-      บาท
                                        บ้าน                                              900,000.-      บาท
                                        ที่ดิน                                        1,500,000.-      บาท
                                           รวมสินทรัพย์                2,600,000.-      บาท

v          คำนวณหาสินทรัพย์

                                              เจ้าหนี้                                                    25,000.-       บาท
                                          เจ้าหนี้จำนอง                           80,000.-      บาท
                                                 รวมหนี้สิน                      105,000.-        บาท
w        คำนวณหาส่วนของเจ้าของ (ทุน)  ได้โดยอาศัยสมการบัญชี ได้ดังนี้

                                        สินทรัพย์               =     หนี้สิน                   +   ส่วนของเจ้าของ (ทุน)
                               2,600,000.-              =      105,000.-              +   ส่วนของเจ้าของ (ทุน)
                       ส่วนของเจ้าของ (ทุน)     =   2,600,000.-              -    105,000.-
                         ส่วนของเจ้าของ (ทุน)     =   2,495,000.-          บาท

       

 

                                 งบดุล  หมายถึง  รายงานที่แสดงฐานะทางการเงินของกิจการ ณ วันใด วันหนึ่ง ซึ่งประกอบด้วยสินทรัพย์  หนี้สิน และส่วนของเจ้าของ ซึ่งองค์ประกอบเหล่านี้อาศัยความสัมพันธ์ของ
สมการบัญชี

                งบดุลแบ่งออกได้เป็น 2 ประเภทคือ
                1.  งบดุลแบบรายงาน  (Account Form)  งบดุลแบบบัญชี ใช้แบบฟอร์มคล้ายกับบัญชีแยกประเภทซึ่งลักษณะคล้ายตัว T แบ่งออกเป็น 2   ด้าน ด้านทางซ้ายเรียกว่า ด้านเดบิต (Debit) จะแสดงรายการของสินทรัพย์ ส่วน ด้านขวามือเรียกว่า ด้านเครดิต (Credit) จะแสดงรายการของหนี้สินและส่วนของเจ้าของ
(ทุน)

                ขั้นตอนในการจัดทำงบดุลแบบบัญชี มีดังนี้
                ขั้นที่  1  เขียนหัวงบดุล 3 บรรทัด โดย
                                                   บรรทัดที่  1                   เขียนชื่อกิจการ
                           บรรทัดที่ 2                        เขียนคำว่า  “งบดุล”
                                บรรทัดที่ 3            เขียน วัน เดือน ปี ที่จัดทำงบดุล
                ขั้นที่  2  ทางด้านซ้ายมือให้เขียนรายละเอียดของสินทรัพย์และแสดงรายการต่าง ๆ ของสินทรัพย์ที่กิจการมีอยู่
                ขั้นที่  3  ทางด้านขวามือให้เขียนรายละเอียดของหนี้สินและส่วนของเจ้าของที่กิจการมีอยู่
                ขั้นที่  4  รวมยอดทั้ง 2 ด้าน จะต้องเท่ากันและอยู่ในบรรทัดเดียวกัน

ร้านวีณาซาลอน
งบดุล
วันที  31 ธันวาคม  2551

สินทรัพย์			หนี้สินและส่วนของเจ้าของ (ทุน)
เงินสด	60,000	-	เจ้าหนี้	25,000	-
ลูกหนี้	10,000	-	เจ้าหนี้จำนอง	80,000	-
วัสดุเสริมสวย	30,000	-	เงินกู้ – ธนาคารกสิกรไทยฯ	400,000	-
อุปกรณ์เสริมสวย	50,000	-	ทุน – นางสาววีณา	3,955,000	-
เครื่องตกแต่ง	10,000	-
อาคาร	1,500,000	-
ที่ดิน	2,800,000	-
	4,460,000	-		4,460,000	-

                2.  งบดุลแบบรายงาน  (Report Form) 
                ขั้นตอนในการจัดทำ3งบดุลแบบรายงาน มีดังนี้
                ขั้นที่  1  เขียนหัวงบดุล  3 บรรทัด
                                บรรทัดที่  1   เขียนชื่อกิจการ
                                บรรทัดที่  2   เขียนคำว่า  “งบดุล”
                                บรรทัดที่  3  เขียนวัน เดือน ปี ที่จัดทำงบดุล
                ขั้นที่  2  ตอนบนเขียนคำว่า “สินทรัพย์” และเขียนรายละเอียดต่าง ๆ ของสินทรัพย์ที่กิจการมี
                ขั้นที่  3  เขียนคำว่า “หนี้สินและส่วนของเจ้าของ” ต่อจากสินทรัพย์ ให้แสดงรายการที่เป็นหนี้ก่อน และตามด้วยรายการที่เป็นส่วนของเจ้าของแล้วรวมยอดทั้งหมดของหนี้สินและส่วนของเจ้าของ ซึ่งจะมียอดเท่ากับสินทรัพย์

ร้านวีณาซาลอน
งบดุล
วันที  31 ธันวาคม  2551

สินทรัพย์

          เงินสด                                                                                                                      60,000.-                                บาท
         ลูกหนี้                                                                                                                        10,000.-                                บาท
         วัสดุเสริมสวย                                                                                                           30,000.-                                บาท
         อุปกรณ์เสริมสวย                                                                                                50,000.-                               บาท
         เครื่องตกแต่ง                                                                                                            10,000.-                                บาท
         อาคาร                                                                                                             1,500,000.-         บาท
         ที่ดิน                                                                                                                 2,800,000.-                             บาท
                                                 รวมสินทรัพย์                                             4,460,000.-                    บาท
                                                               หนี้สินและส่วนของเจ้าของ

        หนี้สิน
                     เจ้าหนี้                                                        25,000.-               
                     เจ้าหนี้จำนอง                                       80,000.-
                     เงินกู้ – ธนาคารกสิกรไทยฯ               400,000.-                                           505,000.-              บาท
       ส่วนของเจ้าของ
                     ทุน – นางสาววีณา                                                                            3,955,000.-             บาท
                                                                                                                      4,460,000.-             บาท